Η κοιλιοκάκη είναι μια γενετική ασθένεια κατά την οποία η κατανάλωση γλουτένης, μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται πρωταρχικά στο σιτάρι, την σίκαλη και το κριθάρι, πυροδοτεί μια αυτοάνοση αντίδραση στον ασθενή. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και καταστρέφει κύτταρα στο λεπτό έντερο και ως αποτέλεσμα το σώμα δεν μπορεί να απορροφήσει σωστά την τροφή. Έτσι ο ασθενής δεν μπορεί να λάβει ικανοποιητικά θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί καλά και να είναι υγιής.

Μερικά από τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης είναι:

• Κοιλιακός πόνος
• Αέρια
• Χρόνια διάρροια
• Δυσκοιλιότητα
• Χλωμά, με άσχημη μυρωδιά κόπρανα
• Εμετοί
• Απώλεια βάρους
• Κόπωση
• Ανεπαρκής ανάπτυξη
• Δερματικό εξάνθημα με φαγούρα (Dermatitis herpetiformis)
• Αλλαγές στην διάθεση

Πόσο κοινή είναι η κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη επηρεάζει 1 στους 100 ανθρώπους στον γενικό πληθυσμό. Είναι μια γενετική ασθένεια, επομένως η παρουσία της ασθένειας σε αδερφό, γονέα ή παιδί αυξάνει το ριίσκο από 1 σε 10. Επηρεάζει το ίδιο γυναίκες και άντρες και συναντάται και σε παιδιά και σε ενήλικες καθώς μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία. Δυστυχώς, εκτιμάται ότι το 83% των περιπτώσεων κοιλιοκάκης δεν είναι διαγνωσμένα, είτε επειδή ο ασθενής δεν έχει συμπτώματα ή γιατί τα συμπτώματα ομοιάζουν με πολλές άλλες συνθήκες, έτσι δεν υποψιαζόμαστε την κοιλιοκάκη. Παρατηρείται ότι τα πεπτικά συμπτώματα είναι πιο εμφανή στα παιδιά από ότι στους ενήλικες.

Είναι η κοιλιοκάκη μία μόνιμη κατάσταση;

Ναι, η κοιλιοκάκη είναι μια γενετική κατάσταση και η αυτοάνοση αντίδραση κατά την πρόσληψη γλουτένης παραμένει για πάντα.

Είναι η κοιλιοκάκη μια σοβαρή ασθένεια;

Η κοιλιοκάκη είναι σοβαρή ασθένεια και ο ασθενής πρέπει να σιγουρευτεί ότι έχει εξαλείψει 100% την γλουτένη από την διατροφή του ούτως ώστε να παραμείνει υγιείς. Ακόμα και ελάχιστη ποσότητα γλουτένης, όπως τα ψίχουλα ή το κόψιμο του ψωμιού σε επιφάνεια όπου προηγουμένως έχει κοπεί ψωμί που περιέχει γλουτένη, μπορεί να έχουν καταστροφικά αποτελέσματα για τον ασθενή. Εάν η κοιλιοκάκη παραμείνει αδιάγνωστη και συνεχιστεί η ζημιά στο έντερο, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές καταστάσεις όπως:

• Αναιμία (εξαιτίας της έλλειψης σιδήρου)
• Έλλειψη βιταμινών και μετάλλων
• Οστεοπόρωση
• Υπογονιμότητα και αποβολή
• Δυσανεξία στην λακτόζη
• Κατάθλιψη ή κρίση άγχους
• Ασθένεια του θυρεοειδή
• Άλλες αυτοάνοσες διαταραχές όπως διαβήτη τύπου 1 και αυτοάνοση ηπατίτιδα
• Παγκρεατική δυσλειτουργία
• Ασταθής ανάπτυξη
• Ορισμένοι καρκίνοι του γαστρεντερικού σωλήνα
• Ημικρανίες
• Επιληπτικές κρίσεις
• Άνοια

Πώς διαγιγνώσκεται η κοιλιοκάκη;

Για να μπορέσει να εντοπιστεί η κοιλιοκάκη, πρέπει κάποιος να συμπεριλαμβάνει την γλουτένη στην διατροφή του. Ο γιατρός θα το διαγνώσει εξετάζοντας το οικογενειακό ιστορικό, από μία σειρά αιματολογικών εξετάσεων και βιοψία.
Γενικά συνίσταται να ελεγχθούν οι ακόλουθες περιπτώσεις:

• Παιδιά μεγαλύτερα των 3 ετών και ενήλικες που βίωσαν οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα συμπτώματα κοιλιοκάκης.
• Όποιος έχει γονιό, αδερφό ή παιδί με κοιλιοκάκη
• Όποιος έχει μία αυτοάνοση διαταραχή που συνδέεται όπως σακχαρώδη διαβήτη 1, αυτοάνοση ασθένεια του θυρεοειδή, αυτοάνοση υπατική νόσο, ή σύνδρομο Down, σύνδρομο Turner, σύνδρομο William και επιλεκτική ανεπάρκεια ανοσοσφαιρίνης Α(IgA).

Υπάρχουν διάφορες αιματολογικές εξετάσεις διαθέσιμες για να εντοπιστούν τα αντισώματα εναντίον της γλουτένης στο σώμα ενός ασθενή. Το πιο συνηθισμένο τέστ είναι για αντισώματα τρανσγλουταμινάσης του ιστού (Ttg-IgA) στο αίμα. Άλλα είναι το IgA ενδομυικού αντισώματος (EMA) και οι συνολικές μετρήσεις ορού IgA.

Η βιοψία λεπτού εντέρου είναι ο πιο ακριβής τρόπος να επιβεβαιωθεί η κοιλιοκάκη.
Υπάρχουν επίσης γενετικά τεστ, τα οποία δεν επιβεβαιώνουν την παρουσία κοιλιοκάκης αλλά δείχνουν ένα κάποιος έχει τα γονίδια HLA DQ2 και/ ή HLA DQ8. Αυτά, όταν υπάρχουν, αυξάνουν τον κίνδυνο για κοιλιοκάκη από 1 σε 3.

Ποιά είναι η θεραπεία για την κοιλικάκη;

Δεν υπάρχει αγωγή ή θεραπεία για την κοιλιοκάκη. Για να περιοριστούν τα συμπτώματα της νόσου, ο ασθενής πρέπει να ακολουθεί μια αυστηρή, 100% ελεύθερη γλουτένης διατροφή. Ο διαιτολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε μια κατάλληλη διαίτα στην οποία να μπορείτε να συμμορφώνεστε. Στις μέρες μας, υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις στα σιτιρά που περιέχουν γλουτένη, καθώς και πολλά προϊόντα ελεύθερα γλουτένης στην αγορά. Η αποφυγή της γλουτένης θα επιτρέψει στο έντερο να θεραπευτεί στην πορεία του χρόνου.

Επιπλέον, οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται από γιατρό για τυχόν ελλείψεις θρεπτικών συστατικών και την ανάπτυξη οποιονδήποτε συνοδευόμενων αυτοάνοσων ή άλλων δυσλειτουργιών.

Παραπομπές

Celiac Disease Foundation.

Celiac Disease. American Gastroenterological Association.

Celiac Disease. International Foundation for Gastrointestinal Disorders.

Beyond Celiac.

Celiac Disease. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases.